آشنایی با دوره سوخت نگار چرم سازمان فنی و حرفه‌ای
هنر سوخت روی چرم به معنی کاربرد رنگ‌های تیره از چرم روی بوم مورد نظر خود و در نهایت چسباندن آن‌ها در کنار هم است. سوخت نگار چرم به عنوان یکی از هنرهای جذاب شناخته می‌شود که برای یادگیری آن نیاز است یک سری مراحل را گذراند. دوره سوخت نگار چرم در آموزشگاه‌های مختلف دولتی و خصوصی زیر نظر سازمان فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود. از این رو علاقه‌مندان به این حرفه می‌توانند جهت کسب مهارت بیشتر در این دوره‌ها شرکت کنند.
سوخت نگار چرم
به طور کلی استفاده از رنگ‌های تیره در چرم، بر روی سطوح موردنظر و چسباندن آن‌ها در کنار یکدیگر، هنر سوخت بر روی چرم نامیده می‌شود. در این هنر زیبا نقش‌های زیبا و جذابی را بر روی چرم طبیعی یا مصنوعی با استفاده از قالب‌های فلزی داغ، انتقال می‌دهند. این اثر جزء زیباترین هنرها محسوب می‌شود و هنری ساده و کم هزینه است که علاقه‌مندان زیادی نیز دارد. سوخت نگاری بر روی چرم از زمان‌های خیلی دور رایج بوده و در بسیاری از نقاط جهان برای تزئینات روی چرم و خلق آثار نفیس از این هنر استفاده می‌کرده‌اند.
شغل سوخت نگار چرم از مشاغل حوزه صنایع دستی چرمی به شمار می‌آید که در این کار به انتقال نقوش سنتی به وسیله فشردن و کوبیدن مهر یا هویه فلزی داغ بر روی چرم و اندود کردن شیار ایجاد شده با طلای مایع می‌پردازند.
معرفی دوره سوخت نگار چرم
شغل سوخت نگار چرم از مشاغل حوزه صنایع دستی چرمی محسوب می‌شود که فرد شاغل باید از عهده وظایفی همچون طراحی، رنگ آمیزی، برش چرم، ساخت قالب‌های فلزی، ضرب نقوش (ضربه‌ای یا حرارتی)، آماده سازی زمینه، نصب تکه‌های نقوش تکمیل کار با تذهیب و تشعیر برآید.
این حرفه علاقه‌مندان بسیاری دارد از این رو سازمان فنی و حرفه‌ای اقدام به برگزاری این دوره تحت یک سری آموزش‌های عملی و تئوری کرده است. به این ترتیب کارآموزان را تحت آموزش قرار می‌دهد و در نهایت مدرک معتبر به آن‌ها ارائه می‌دهد.
این دوره آموزشی طی ۱۶۳ ساعت به صورت نظری و عملی آموزش داده می‌شود که ۴۷ ساعت آن آموزش نظری و ۱۱۶ ساعت به آموزش عملی اختصاص می‌یابد. در انتهای دوره نیز برای مهارت سنجی کارآموزان آزمونی برگزار می‌شود که ۲۵ درصد امتیاز این آزمون کتبی، ۶۵ درصد مهارت سنجی عملی و۱۰ درصد به اخلاق حرفه‌ای کارآموز اختصاص می‌یابد. برای قبولی در این آزمون، استفاده از نمونه سوالات ادوارهای گذشته دوره سوخت نگار چرم بسیار کمک کننده خواهد بود. برای این منظور فایل پی دی اف کامل این نمونه سوالات در سایت ایران عرضه موجود است که کارآموزان می‌توانند با پرداخت هزینه آن به صورت آنلاین، فایل را به راحتی در دسترس داشته باشند.
شرایط عمومی شرکت در دوره سوخت نگار چرم سازمان فنی و حرفه‌ای
کارآموزانی که قصد شرکت در این دوره آموزشی را دارند باید از یک سری شرایط عمومی برخوردار باشند.
- کارآموزان باید از سلامت کامل ذهن و جسم برخوردار باشند.
- از نظر سطح تحصیلات نیز گواهی پایان دوره متوسطه اول نیاز است.
توجه: برای شرکت در دوره سوخت نگار چرم، گذراندن دوره آموزشی طراحی سنتی پیش نیاز است.
لازم به ذکر است مربیانی که مسئولیت آموزش هنرجوها را برعهده دارند باید دارای کارشناسی صنایع دستی، کارشناسی رشته هنر از قبیل نقاشی، گرافیک، طراحی صنعتی، یا کاردانی صنایع دستی با دو سال سابقه کار، کاردانی رشته‌های هنر از جمله نقاشی، گرافیک، طراحی صنعتی با ۴ سال سابقه کار یا دیپلم با ۶ سال سابقه کار مفید باشند.
شایستگی‌های دوره آموزش شغل سوخت نگار چرم
یکی از هنرهای بسیار زیبا و قدیمی که در ایران رواج داشته هنر سوخت روی چرم یا همان حکاکی بر روی چرم است که دارای شایستگی‌های زیر خواهد بود.
- طراحی نقوش و ترکیب‌بندی مناسب سوخت نگاری بر روی چرم
- آماده سازی چرم
- رنگ آمیزی و رنگ بندی
- برش چرم بر اساس طرح
- ساخت قالب‌های فلزی
- ضرب نقوش
- زیر سازی زمینه
- تزیین کار با طراحی سنتی و مدرن
- نصب قطعه‌های چرمی آماده شده
- پرداخت و تکمیل کار نهایی
مهارت‌های فرا گرفته شده در دوره سوخت نگار چرم
کارآموزان برای اینکه بتوانند از عهده حرفه سوخت نگار چرم به خوبی برآیند، لازم است یک سری مهارت‌ها و دانش‌ها را فراگیرند. به این ترتیب در این دوره هم مانند دیگر دوره‌های سازمان فنی و حرفه‌ای، ضمن ارائه یک سری شایستگی‌ها، هنرجو با مهارت‌های زیر آشنا می‌شود که در آینده می‌تواند از آن‌ها استفاده کند.
در ادامه به بیان برخی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که در این دوره کسب می‌شود می‌پردازیم:
- انتخاب طرح‌های سوخت نگاری بر روی چرم، آنالیز تصاویر واقعی، ترسیم و طراحی، کادر بندی نقوش، ترکیب‌بندی طرح و رنگ، تنظیم تعداد لایه‌ها
- انتخاب چرم مناسب و تمیز کردن آن، حرارت دادن و صاف کردن
- انتخاب و ساخت رنگ مناسب، ترکیب رنگی مناسب سوخت، ترمیم رنگ و بافت و چرم
- انتخاب ابزار مناسب، انتقال طرح روی بوم، یکی کردن خطوط مرزی برش در دو تکه چرم، برش به طریق یکسان بری، لیویس کردن لبه برش خورده
- برش‌های نواری شکل ورق‌های فلزی (جهت ضربه‌ای و یا داغ کردن)، حالت دادن، پیچاندن، تنظیم حالت بر مبنای نقوش قالب، نصب نوارهای حالت داده شده بر روی دسته
- تنظیم مهر در جای مناسب، ضربه زدن با شدت مناسب بر روی چرم، تنظیم شدت ضربه با چکش‌های مختلف بر روی چرم‌های مختلف
- انتخاب نوع چرم مناسب، آماده سازی زیرساخت، خلاقیت در کاربردی کردن این هنر
- حرارت دهی در صورت نیاز، چسباندن و پرس چرم‌ها بر مبنای نقوش، ساخت قطعات چرم
- تکمیل کار با طراحی سنتی و مدرن و خط نوشته و قلم گری نقوش
- رفع عیوب احتمالی در حین کار، لکه گیری و نگهداری از اثر، تشخیص پاک کننده‌ها
ابزار و تجهیزات مورد نیاز دوره سوخت نگار چرم
برای شرکت در دوره سوخت نگار چرم و همچنین در ادامه فعالیت در این حرفه نیاز به یک سری ابزار و تجهیزات است که بدون آن‌ها انجام این حرفه میسر نخواهد بود. از این رو در ادامه به معرفی یک سری از مهم‌ترین تجهیزات لازم برای این هنر می‌پردازیم.
- دستگاه پرچ
- هویه
- اطو
- چرم
- سمباده
- طرح
- کاربن
- تخته وایت برد
- جعبه کمک‌های اولیه
- کپسول آتش نشانی
جمع‌بندی
هنر زیبا و جذاب سوخت نگار چرم با استفاده از چرم‌هایی که دارای رنگ تیره هستند انجام می‌گیرد و با کمک قالب‌های فلزی و داغ نقوش زیبا و ماندگاری را بر روی چرم انتقال می‌دهند. در گذشته هنر حکاکی بر روی چرم برای تزیین جلد انواع کتاب، تزیین و تولید کمربند، کیف، تسمه، زین اسب و غلاف اسلحه استفاده می‌شد. امروزه نیز علاوه بر کاربردهای ذکر شده، برای تهیه تابلو، ساخت زیورآلات و اشیای تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.