چکیده
مزیت رقابتی شرکت کوچک و متوسط(SME)، به عنوان موضوع مهمی برای محققانی که با بین المللی سازی SME ها سرو کار دارند، شناخته شده است. پژوهش های گذشته به بررسی نقش مزیت رقابتی شرکت به عنوان عامل تعیین کننده عملکرد بین المللی پرداخته اند، اما مطالعات کمی وجود دارند که به تحلیل عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی شرکت ها و نقش بالقوه واسطه ای آن در رابطه بین قابلیت های سازمانی و عملکرد بین المللی SME ها می پردازند. در این مقاله، ما چهار قابلیت صادرات (هوش تجاری، نوآوری محصول، قیمت گذاری و ارتباطات بازاریابی) را به عنوان عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی برای SME های صادراتی فرض نمودیم. بر اساس نمونه ای از 119 SME صادراتی فعال مالزیایی و استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی(PLS)، نتایج نشان داد که سه مورد از قابلیت های ذکر شده منجر به مزیت رقابتی می شوند. علاوه بر این، نتایج نشان داد که مزیت رقابتی، بین قابلیت قیمت گذاری و عملکرد بین المللی SME ها، تنها نقش میانجی دارد. نتایج اصلی این بررسی می تواند برای SME ها و استارتاپ هایی که می خواهند از فرصت های موجود در بازارهای خارجی برخوردار شوند، سودمند باشد.
برررسی پیشینه پژوهش و طرح فرضیه ها
نقش مزیت رقابتی در موفقیت شرکت به طور گسترده در پیشینه پژوهش مورد بحث قرار گرفته است( بارنی، 1991؛ گرانت، 1991؛ پورتر، 1985). برای رقابتی ماندن در بازارهای خارجی، شرکت صادراتی باید به مزایای خاصی دست یابد که ضرورتا باید ارزشمند و کمیاب باشد (لی و لو، 2018). به ویژه، برای ارزیابی پایداری مزیت رقابتی شرکت، چهار معیار پیشنهاد شده است که عبارتند از: دوام پذیری، آشکارپذیری، انتقال پذیری، تکرار پذیری (گرنت،1991). طبق دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) قابلیت های یک شرکت پیچیده هستند (بارنی، 1991). قابلیت ها انباشته شده هستند و توسط ساختارها و روابط متقابل منابع داخلی و خارجی سازمان شکل می گیرند که تقلید از آنها دشوار است (گرنت، 1991؛ سوتو-آکاستا و مرونو-سردان، 2008، 2009). به عبارت دیگر، قابلیت ها زمانی که با داوم باشند،آشکار و قابل انتقال نباشند و تکرار از آن دشوار باشد، می توانند منبع مزیت رقابتی باشند.
علیرغم اینکه بیشتر پژوهش ها در زمینه قابلیت ها به بررسی رابطه بین قابلیت های سازمانی و عملکرد شرکت بدون حضور مزیت رقابتی پرداخته است، برخی نویسندگان به طور مثال، ویراواردنا(2003) با انجام تحقیقی بر 234 شرکت تولیدی به ارزیابی نقش قابلیت بازاریابی و مزیت رقابتی پرداخت. یافته های ویراواردنا(2003) نشان داد که یک رابطه مثبت بین قابلیت بازاریابی و مزیت رقابتی وجود دارد. نویسندگان دیگری مانند زو و همکاران (2003) به مطالعه رابطه بین چهار قابلیت و مزیت رقابتی برای عملکرد مالی صادرات پرداختند، آنها دریافتند که قابلیت های توزیع، ارتباطات و توسعه محصول با عملکرد مالی صادرات رابطه مثبت دارد در حالیکه، قابلیت قیمت گذاری ندارد. کامبوج و همکاران (2015) به بررسی روابط بین قابلیت بازاریابی، مزیت رقابتی و عملکرد شرکت پرداختند. در حالیکه نویسندگانی ماننر رائو و همکاران (2018) نقش میانجی مزیت رقابتی بر روابط بین جهت گیری کارآفرینانه، منابع ناملموس و ظرفیت جذب را تحلیل نمودند. بنابراین، گرچه تحقیق طی دهه های اخیر افزایش یافته است، درک عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی و نیز نقش میانجی مزیت رقابتی بر انواع مختلف قابلیت ها نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
عملکرد بین المللی SME ها را می توان از طریق عملکرد مالی و استراتژیک اندازه گیری کرد (فلاحت و همکاران، 2018؛ سیلوا و همکاران، 2017؛ پاپا و همکاران، 2018). مزایای رقابتی را می توان پیش بینی کننده عملکرد بین المللی SME ها در نظر گرفت(رائو و همکاران، 2018). بلسکاپاسوا (2014) به مرور ادبیات عوامل تعیین کننده عملکرد بین المللی پرداخت و آنها را بدین گونه خلاصه نمود: ویژگی های مدیریت و ادراک، استراتژی صادرات، آمیخته بازاریابی، تجربه صادرات، دانش صادرات، روابط کسب کار، ویژگی های شرکت و ویژگی های بازار داخلی و صادرات. فام و همکاران (2017) در شرایط خاص شرکت های صادراتی در بازارهای نوظهور دریافتند بین قابلیت یادگیری هوش تجاری، قابلیت نوآوری محصول و قابلیت قیمت گذاری و قابلیت ارتباطات بازاریابی با عملکرد بین المللی رابطه مثبت وجود دارد.
