آشنایی با دوره نصب سیستم حفاظتی (اجرای ارتینگ) سازمان فنی و حرفه ای

فعالیت در رشته برق به دلیل ریسک و خطرهای زیادی که دارد، باید کاملا محافظت شده و با رعایت کامل نکات ایمنی باشد. نصب سیستم زمین حفاظتی یا اجرای ارتینگ یکی از انواع اقداماتی است که در این زمینه صورت گرفته است. تست رطوبت زمین، همبندی اتصالات و الکترودها، محدود کردن مقاومت زمین، آماده سازی چاه آرت جزء موارد نصب سیستم حفاظتی در حوزه برق قرار دارند.

متخصصان در این حوزه، معمولا مهندسان و تکنسین‌های برق هستند که به عنوان ناظر یا برقکار صنعتی در پروژه‌های موردنظر فعالیت دارند. اگر شما هم مایل هستید با نصب سیستم‌های حفاظتی زمین آشنا شوید توصیه می‌شود در این دوره آموزشی شرکت کنید.‌ در این مقاله توضیحات مختصری در مورد دوره مذکور، شرایط ثبت نام در دوره و مزایای آن پرداخته‌ شده است.

قبل از این‌که به بررسی دوره نصب سیستم حفاظتی زمین بپردازیم ابتدا لازم است در مورد مفهوم سیستم حفاظتی زمین توضیحاتی داده شود.

همان‌طور که می‌دانيد مواد تشکیل دهنده عمده زمین، هادی یا رسانای جریان الکتریسیته هستند. بنابراین هنگامی که زمین خیس یا مرطوب شود اگر یک شخص با شیء که نسبت به زمین پتانسیل دارد، تماس پیدا کند به دلیل ایجاد جریان الکتریسیته دچار برق گرفتگی خواهد شد. در این‌جا زمین به عنوان هادی، جریان برق را از خود عبور می‌دهد و نقش یک سیم در جریان برگشتی را ایفا می‌کند. به همین منظور برای رفع این مشکل از سیستم‌های حفاظتی زمین استفاده می‌شود. این سیستم‌ها به عنوان عایق عمل کرده و جریان را از خود عبور نمی‌دهند.

دوره نصب سیستم حفاظتی زمین یک دوره کاملا تخصصی است که زیر نظر سازمان‌ فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود. از مهارت‌های پیش نیاز این دوره، برقکار درجه 2 است. داوطلبان برای شرکت در دوره نامبرده، باید حداقل دارای مدرک تحصیلی پایان متوسطه دوم بوده و از سلامت کامل جسمانی و روانی برخوردار باشند. طول این دوره آموزشی 58 ساعت است که در 16 ساعت آن به آموزش مباحث نظری و 42 ساعت باقیمانده به آموزش استانداردهای عملی پرداخته می‌شود.

در پایان دوره از کارآموزان، آزمون عملی و کتبی گرفته می‌شود و به کسانی که موفق به اخذ حد نصاب نمره قبولی شوند مدرک معتبر فنی و حرفه‌ای اعطا خواهد شد. شیوه ارزشیابی آزمون به این صورت است که آزمون کتبی 25 درصد و آزمون عملی 65 درصد از کل نمره آزمون را شامل می‌شوند و 10 درصد هم به اخلاق حرفه‌ای کارآموزان اختصاص یافته است.

مربیان آموزشی در این دوره باید حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته‌ برق بوده و دارای 2 سال سابقه کار مفید و مرتبط با تخصص مورد نظر باشند.

در مباحث نصب سیستم حفاظتی زمین برخی اصطلاحات و مفاهیم وجود دارد که در بخش زیر به برخی از آن‌ها اشاره شده است.

زمین از مواد مختلفی تشکیل شده است که میزان ترکیب این مواد در همه جای آن یکسان نیست. در بعضی قسمت‌ها بیشتر شن، ماسه و قلوه سنگ است و در برخی نقاط دیگر، خاک مرطوب و رس قرار دارد. بنابراین می‌توان گفت در قسمت‌هایی که مواد تشکیل دهنده زمین شن و ماسه‌ای بوده مقاومت آن در برابر عبور جریان الکتریسیته بیشتر است اما در نقاط رس و مرطوب مقاومت کاهش می‌یابد و احتمال برق گرفتگی بیشتر می‌شود. اصطلاحات زمین در سیستم حفاظتی همان جرم هادی زمین است که به طور قراردادی، پتانسیل آن را در همه‌ی نقاط زمین، صفر در نظر می‌گیرند.

منظور از الکترود زمین یک قطعه جسم هادی است که در سیستم حفاظتی درون زمین قرار داده شده که سیم زمین به آن متصل خواهد شد. در واقع الکترود زمین مجموعه‌ای از چندین قطعه فلزی است که به منظور اتصال و ایجاد جریان الکتریسیته بین آن‌ها و جرم هادی زمین در زیر خاک قرار می‌دهند.

هادی اتصال زمین به منطقه‌ای از زمین گفته می‌شود که در آن نقطه، الکترود زمین را به ترمینال یا همان شینه اصلی در اتصال زمین وصل می‌کنند.

منظور از هادی بیگانه، هادی‌هایی هستند که وابسته به تجهیزات برقی نبوده اما قادر به تولید پتانسیلی در حد پتانسیل زمین هستند. از انواع هادی بیگانه می‌توان به اسکلت فلزی ساختمان‌ها، لوله‌های فلزی آب، شوفاژها و کف‌های هادی اشاره کرد.

سیم حفاظتی pe به منظور اقدامات حفاظتی به قسمت‌های زیر وصل خواهد شد:

● ترمینال زمین

● انواع هادی‌های قابل دسترس

● انواع هادی بیگانه

● نقطه خنثی شده در سیستم توزیع نیروی الکتریسیته یا همان نول

الکترودهای مستقل، الکترودهایی زمینی هستند که عبور جریان‌های الکتریسیته حداکثری از آن‌ها بر میزان پتانسیل الکترودهای دیگر تاثیر زیادی ندارد.

جریان اتصالی در اثر خراب شدن عایق‌بندی یا برقراری اتصال کوتاه ایجاد می‌شود. جریان اتصالی زمین همان‌طور که از اسم آن مشخص است همان جریان عبوری زمین است.

در سیستم حفاظتی زمین ما چند نوع اتصال داریم که به شرح زیر است:

● اتصال بدنه: در این حالت یکی از سیم‌های جریان برق به بدنه دستگاه متصل خواهد شد.

● اتصال کوتاه: در اتصال کوتاه دو سیم لخت با پتانسیل‌های مختلف به یکدیگر متصل می‌شوند.

● اتصال زمین: در این جا یکی از سیم‌های حاوی جریان الکتریسیته به زمین متصل می‌شود.

استاندارد سرفصل‌های آموزشی دوره نصب سیستم حفاظتی زمین

دانش‌ها و مهارت‌های کاربردی