چکیده
مطالعات موجود روی فرآیند نوآوری مدل کسب و کار متمرکز هستند که توسط شرکت های استارت آپ اجرا می شود اما شرکت های متصدی صنعتی که تلاش می کنند مدل های کسب و کار خود را ابتکاری سازند اغلب با شکست مواجه می شوند و وابستگی به مسیر، مانع از موفقیت آنها می گردد. این موضوع مشخص نشده است که چه چیزهایی در مدل کسب و کار این شرکت ها اصلاح می گردد تا یک نوآوری را ایجاد نماید که سبب افزایش ارزش آفرینی گردد. بر اساس بررسی های انجام شده بر روی 22 شرکت متصدی صنعتی، پنج بُعد یک مدل کسب و کار را شناسایی می کنیم که زمانی که اصلاح شوند می توانند به یک نوآوری مدل کسب و کار توسط متصدیان ختم شوند. این ابعاد شامل موارد قابل مبادله، فعالیت، کنشگر، مکانیزم تراکنش، راه اندازی حاکمیت هستند. نتایج مطالعه ما نشان می دهد که نوآوری مدل کسب و کار را چطور می توانیم به یک شیوه سیستماتیک بر حسب چندین بُعد توصیف کنیم که این ابعاد باید به یک شیوه هماهنگ اصلاح شوند تا یک مدل کسب و کار ابتکاری را تولید نمایند. نتایج ما همچنین نشان می دهد این نوآوری های مدل کسب و کار نیازمند کاربردهای جدید تکنولوژی های دیجیتالی هستند که اضافه سازی فعالیت های جدید به مدل های کسب و کار موجود را ممکن می سازند.
2. نظریات
با توجه به موضوع مورد تمرکز مقاله حاضر، در این بخش ابتدا مفهوم و بحث های اساسی یک مدل کسب و کار را تعریف می کنیم. در این مرور روی نیاز به شرکت ها (هم شرکت های کلی و هم شرکت های متصدی صنعتی) تمرکز می کنیم تا بتوانیم نوآوری مدل های کسب و کار آنها را دنبال کنیم. در این بحث روی شکاف دانشی تمرکز می کنیم که در مطالعه حاضر سعی بر پر کردن آن داریم.
2.1 از شرکت ها تا مدل های کسب و کار
مفهوم مدل کسب و کار در بین متخصصان محبوب شد و سپس با وارد شدن به قرن جدید در بین محققان نیز محبوب شد (ماسا، توسی و آفوا 2017). این علاقه پژوهشی ظاهراً توسط چندین نیروی تعاملی تحریک شده است که عبارتند از: اتخاذ تکنولوژی های دیجیتالی قدرتمند (به ویژه اینترنت)، تنظیم مجدد صنایع متعدد، هماهنگ سازی تنظیمی بازارها (کلیمنت و هافتور 2021؛ تیس 2010)، و ناتوانی نظریات اقتصادی و مدیریت ارتدکس (سنتی) برای توضیح دادن سرعت و حجم بی سابقه ارزش آفرینی توسط برخی از شرکت ها (امیت و زات 2001؛ ماسا و همکارانش 2017؛ پارکر، وان آلستین و چوداری 2016). لذا مدل کسب و کار نوع جدیدی از واقعیت تجاری را توضیح می داد: شرکت های جهانی شده مبتنی بر تکنولوژی.
تحقیقات انجام شده درباره مدل کسب و کار به یک همرایی رسید (ویرتز، پیستویا، اولریچ و گاتل 2016؛ زات و همکارانش 2011)، از این لحاظ که یک مدل کسب و کار به معنای معماری مکانیزم خلق، ارائه و کسب ارزش است (تیس 2010، ص 172). این معماری توسط یک سیستم متشکل از فعالیت های وابسته بهم اجرا می شود تا از فرصت های بازار بهره برداری کند (امیت و زات 2001). یک شرکت می تواند یک یا چند مدل کسب و کار را اجرا نماید که اینها ممکن است در طول زمان تغییر یابند (کاسادیسوس ماساندل و تارزیجان 2012؛ کیم و مین 2015).
