یکی از مشاغل مرتبط با تعمیر ماشین‌ها، مربوط به قسمت برق آن‌ها می‌شود که به عنوان تعمیرکار برق خودرو شناخته شده است. کسانی که می‌خواهند در این حوزه از تعمیر خودرو به فعالیت و کار مشغول شوند باید در دوره‌های آموزشی برق خودرو شرکت کرده و مهارت‌های لازم را به دست آورند. به همین منظور سازمان فنی و حرفه‌ای در سراسر کشور اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی تحت عنوان تعمیرکار برق خودرو کرده است. ما در این مقاله به بررسی این دوره، شرایط و نحوه ثبت‌نام در آن پرداخته‌ایم. اگر شما نیز مایل هستید در مورد این دوره بیشتر بدانید توصیه می‌کنیم این مقاله را تا پایان دنبال نمایید.
فهرست
منظور از تعمیرکار برق خودرو کیست؟
تعمیرکار برق خودرو شغلی در حوزه‌ی صنایع خودروسازی است. حرفه‌ی تعمیرکار برق خودرو شامل یک سری شایستگی و مهارت‌های ویژه است. در دوره تعمیرکار برق خودرو آموزش‌های مهارتی و شایستگی‌های استاندارد شغل تعمیرکار برق خودرو به کارآموزان داده می‌شود. از مهم‌ترین شایستگی‌های این شغل می‌توان به فلزکاری، تعمیر مدارهای ساده الکتریکی، شارژ باتری و تعمیر سیستم شارژ خودرو، مشکلات مربوط به استارت، سیم‌کشی و نصب چراغ‌های خودرو، تعمیرات مربوط به کولر و بخاری خودرو، سیستم ضبط و پخش و دزدگیر خودرو، تعمیرات مربوط به تجهیزات جانبی خودرو مانند شیشه بالابر، شیشه گرم کن و … اشاره کرد.
دوره‌ی تعمیرکار برق خودرو
دوره‌ی تعمیرکار برق خودرو در مراکز فنی و حرفه‌ای سراسر کشور به صورت رایگان قابل برگزاری است. این دوره به صورت کاملا مهارتی و عملی با مربیگری اساتید مجرب و حرفه‌ای در زمینه برق خودرو تشکیل می‌شود. حداقل مدرک تحصیلی مربیان در این دوره، لیسانس در رشته‌های مرتبط با تعمیرات خودرو یا فوق دیپلم صنایع خودرو با 5 سال سابقه فعالیت آموزشی است. در طی این دوره کارآموزان مهارت و دانش‌های تخصصی در رابطه با تعمیرات برق خودرو را فرا خواهند گرفت. طول این دوره آموزشی 480 ساعت است که 111 ساعت از آن به آموزش مباحث نظری و 349 ساعت به آموزش مهارت‌های عملی اختصاص داده شده است.
گواهی دوره تعمیرکار برق خودرو فنی و حرفه‌ای
در پایان دوره تعمیرکار برق خودرو از کار آموزان داوطلب، آزمون مهارت‌سنجی گرفته خواهد شد و به کسانی که موفق به کسب حد نصاب نمره قبولی شوند، گواهی معتبر تعمیرکار برق خودرو اعطا می‌شود. نحوه‌ی ارزیابی و سنجش نمره آزمون به این صورت است که 25 درصد از کل نمره، مربوط به آزمون کتبی، 65 درصد مربوط به آزمون عملی و 10 درصد نیز به اخلاق حرفه‌ای کارآموزان اختصاص یافته است.
وظایف تعمیرکار برق خودرو
رشته‌ی فنی برق خودرو از زیرشاخه‌های اتومکانیک است که از زيرمجموعه‌های صنعت خودروسازی محسوب می‌شود. یک تعمیرکار برق خودرو باید آموزش‌های لازم را در خصوص برق خودرو دیده باشد تا بتواند با استفاده از مهارت‌های خود از عهده انجام وظایف یک تعمیرکار برق خودرو برآید. از مهم‌ترین وظایف تعمیرکار برق خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● نقشه‌خوانی مدارات الکتریکی خودرو
● سیم‌کشی مدارات
● عیب‌یابی و تعمیر سیستم‌های الکتریکی خودرو
● راه‌اندازی و چکاب کلی سیستم‌های برقی خودرو
سرفصل‌های آموزشی دوره تعمیرکار برق خودرو
مباحث آموزشی دوره تعمیرکار برق خودرو بسیار گسترده است. اگر بخواهیم در این مقاله به بررسی همه‌ی این مباحث بپردازیم بسیار طولانی و زمان‌بر است. از این‌رو تنها به صورت خلاصه به برخی از مهم‌ترین مباحث آموزشی در دوره تعمیرکار برق خودرو اشاره می‌شود که شامل موارد زیر است:
مباحث آموزشی کمک‌های اولیه
یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اساسی‌ترین مباحث در همه‌ی دوره‌های آموزشی، اصول کمک‌های اولیه است. کارآموزان در طی دوره مذکور کلیه نکات و قواعد اساسی را در مورد اقدامات کمک‌های اولیه فرا خواهند گرفت. دانش و مهارت‌های مرتبط با مباحث کمک‌های اولیه عبارتند از:
● شناخت عوامل موثر در کار
● آشنایی با انواع حریق
● یادگیری کمک‌های اولیه
● توانایی در استفاده از وسایل حفاظتی فردی و بهداشت کار
● چگونگی پیشگیری از حوادث در حین کار
● شیوه‌های رعایت کامل نکات حفاظتی و بهداشتی در محیط کار
فلزکاری
یکی از مباحث مهم در بحث تعمیر برق خودروها، فلزکاری است. در این فصل کارآموزان دانش و مهارت‌های مرتبط با فلزکاری را فرا خواهند گرفت. از مهم‌ترین مباحث آموزشی در فلزکاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● آشنایی با واحدهای اندازه‌گیری و چگونگی تبدیل آن‌ها
● آموزش خواندن کولیس، میکرومتر، اجزا و کاربرد آن‌ها در برق خودرو
● مهارت در اندازه‌گیری با کولیس، میکرومتر و …
● آشنایی با اصول لحیم‌کاری، شناخت انواع لحیم و ابزار ویژه آن
● آشنایی با انواع ابزارهای عمومی و تخصصی پرکاربرد در مکانیک
تعمیر مدارهای ساده الکتریکی خودرو
مدارهای الکتریکی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های برقی در موتور خودرو است. برای تعمیر و راه‌اندازی این مدارها، نیاز به مهارت و تخصص‌های ویژه است. کارآموزان در این دوره دانش و مهارت‌های ویژه تعمیر مدارهای ساده الکتریکی را یاد خواهند گرفت. مباحث آموزشی در رابطه با مدارهای ساده الکتریکی به شرح زیر است:
● کسب اطلاعات لازم در مورد مولتی متر و سایر دستگاه‌های اندازه‌گیری کمیت‌های الکتریکی
● آشنایی با مبانی الکتریسیته و کمیت‌های الکتریکی
● شناخت انواع مدارها و چگونگی محاسبات اولیه در مورد آن‌ها
● آشنایی با نقشه‌های الکتریکی و نقشه‌خوانی
● کسب مهارت در اندازه‌گیری انواع کمیت‌های الکتریکی
● آشنایی با شیوه بستن مدارهای ساده الکتریکی و چگونگی قرارگیری اجزا در مدار از جمله کلید، مقاومت و دیود
● عیب‌یابی مدارهای ساده الکتریکی
مباحث مرتبط با شارژ باتری و تعمیر سیستم شارژ خودرو
نقش باتری در موتور خودرو بسیار اساسی است تا آن‌جا که اگر باتری خراب باشد، موتور خودرو روشن نمی‌شود. به همین منظور همواره باید باتری ماشین را چک کرد. باتری ماشین دارای یک طول عمر مشخص است که با تمام شدن عمر مفید، باید تعویض شود. باتری‌ها همچنین اگر برای مدت زمان طولانی مورد استفاده قرار نگیرند باید دوباره شارژ شوند. یک تعمیرکار برق خودرو تمامی نکات لازم در مورد باتری و روش شارژ آن را در طول این دوره آموزشی فرا می‌گیرد. در زیر به برخی از مهم‌ترین مباحث آموزشی مرتبط با باتری اشاره شده است:
● شناخت انواع باتری و چگونگی شارژ آن‌ها
● شناخت الکترولیت و شیوه تهیه‌ی آن
● آشنایی با انواع آلترناتور و اجزای آن
● راه‌اندازی و عیب‌یابی مدار شارژر و آلترناتور
● کسب مهارت در نحوه بستن باتری از روی خودرو و شارژر
● چگونگی باز و بسته کردن آلترناتور از روی موتور خودرو
● نحوه نصب و راه‌اندازی مدار شارژ در موتور خودرو
تعمیر استارت خودرو
استارت یکی از اجزای مرتبط با قسمت برق در خودرو است که موتور ماشین توسط آن روشن می‌شود. کارآموزان تعمیرکار برق خودرو در این دوره، آموزش‌های لازم را در مورد تعمیر استارت خواهند دید. در این فصل ابتدا کارآموزان با انواع استارت و اجزای آن آشنا می‌شوند سپس به تشریح نقشه الکتریکی استارت، خواهند پرداخت. در این فصل همچنین مهارت باز و بسته کردن استارت از روی خودرو، تفکیک و مونتاژ استارت، عیب‌یابی و تعمیر آن به شرکت‌کنندگان در دوره آموزش داده می‌شود.
سیم‌کشی و نصب انواع چراغ‌های خودرو
برای سیم‌کشی و نصب چراغ‌های خودرو، نیاز به آموزش و کسب مهارت‌های ویژه است. کارآموزان در دوره مذکور دانش و تخصص‌های لازم را در خصوص انواع لامپ، جا لامپی و سوکت‌های آن دریافت خواهند کرد. شناخت اجزاء مدار راهنما، فلاشر، دنده عقب و چراغ‌های کوچک، چراغ‌های مه‌شکن، صندوق و صفحه کیلومتر و نیز سایر اجزای مدار روشنایی جزء آموزش‌های این دوره است.
تعمیر بخاری و کولر خودرو
سیستم بخاری و کولر خودروها نیز بر اساس برق است. یک تعمیرکار برق خودرو باید بتواند نصب، راه‌اندازی و تعمیرات مربوط به بخاری و کولر خودروها را انجام دهد. به همین منظور در این دوره آموزش‌های مرتبط با سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی خودرو نیز به کارآموزان، یاد داده می‌شود.
تعمیر سیستم ضبط و پخش ماشین و سایر تجهیزات جانبی خودرو
در دوره تعمیرکار برق خودرو کارآموزان آموزش‌های مرتبط با سیستم‌های ضبط و پخش و سایر تجهیزات جانبی خودرو را فرا خواهند گرفت. برخی از مهم‌ترین آموزش‌های مرتبط با این مباحث به شرح زیر است:
● شناخت انواع سیستم‌های صوتی خودرو
● آشنایی با مدار الکتریکی ضبط‌های صوت و پخش ماشین
● شناخت انواع آنتن و مدار الکتریکی به کار رفته در آن‌ها
● مهارت در نصب و راه‌اندازی سیستم‌های صوتی بر روی خودرو
● نصب آنتن برقی یا معمولی بر روی خودرو
● آشنایی با انواع قفل مرکزی، شیشه بالابر، آینه برقی و مدارهای الکتریکی در آن‌ها
● شناخت فندک، ساعت دیجیتال، المنت شیشه، انواع بوق و مدار الکتریکی به کار رفته در آن‌ها
● مهارت در نصب و راه‌اندازی انواع تجهیزات برقی جانبی در خودرو مانند برف پاک‌کن و شیشه شورها
تعمیر سیستم سوخت رسانی و جرقه زنی انژکتوری
برای نصب، راه‌اندازی و تعمیر سیستم‌های سوخت‌رسانی و جرقه‌زنی در خودروهای انژکتوری، نیاز به کسب مهارت و دانش تخصصی در این زمینه است. در زیر به برخی از مهم‌ترین مباحث آموزشی در این زمینه اشاره شده است:
● آشنایی با انواع سیستم‌های انژکتوری
● شناخت سنسورها، عملگرها و وظایف آن‌ها
● شناخت ECV، انواع آن و دستگاه شبیه‌ساز
● توانایی و مهارت در پیاده‌سازی سیستم‌های جرقه‌زنی و سوخت‌رسانی در خودروهای انژکتوری
● طریقه کار با دستگاه عیب‌یاب در سیستم‌های انژکتوری
تعمیر سیستم‌های خنک کننده موتور ماشین مانند فن و حسگرهای مربوطه
در رابطه با سیستم‌های خنک کننده ماشین، مباحث آموزشی به کارآموزان در دوره تعمیرکار برق خودرو آموزش داده می‌شود. آشنایی با انواع فن خنک‌کننده، انواع حسگر، عملگر و رله‌ها در سیستم‌های خنک کننده جزء مباحث آموزشی در این دوره هستند. کارآموزان در پایان دوره همچنین مهارت نصب فن، سیم‌کشی، راه‌اندازی و عیب‌یابی سیستم‌های خنک‌کننده را پیدا خواهند کرد.
تعمیر نشان‌دهنده‌های خودرو
از آخرین مباحث آموزشی دوره تعمیرکار برق خودرو سازمان فنی و حرفه‌ای، تعمیر نشان‌دهنده‌های خودرو است. این فصل شامل مفاهیم آموزشی زیر است:
● انواع درجه آب، بنزین، نشانگر روغن موتور، دورسنج و کیلومتر شمار
● تفسیر و تشریح تمامی نشان‌دهنده‌ها
● مهارت در نصب انواع نشان‌دهنده‌ها مانند صفحه کیلومتر شمار، نشانگر آمپر و …
● مهارت در عیب‌یابی و تعمیر انواع نشان‌گرهای خودرو
ابزار و تجهیزات مورد نیاز تعمیرکاران برق خودرو
در دوره تعمیرکار برق خودرو، کارآموزان با لوازم و تجهیزات ویژه برای نصب، راه‌اندازی و تعمیر انواع سیستم‌های برقی خودرو آشنا می‌شوند. از مهم‌ترین ابزار و تجهیزات ویژه تعمیر برق خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
میز کار همراه گیره، دستگاه شارژر و استارتر، دستگاه تست باتری، دستگاه ویژه تنظیم نور چراغ جلو، دستگاه مخصوص تست آرمیچر، دریل دستی و برقی، جک ستونی، سیم لحیم با شماره‌های مختلف، محلول الکترولیت، انواع زغال، انواع فیوز، عملگرها و سنسورهای مورد استفاده در خودرو، فیش و سرسیم همگی از تجهیزات موردنیاز تعمیرکاران برق خودرو است.
جمع بندی
دوره تعمیرکار برق خودرو از دوره‌های پرکاربرد و مهارتی در سازمان فنی و حرفه‌ای است. مربیان این دوره آموزشی را فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی یا کاردانی در رشته برق خودرو تشکیل می‌دهند. در این دوره کلیه آموزشات لازم در مورد برق خودرو و سیستم‌های مرتبط با آن به کارآموزان داده می‌شود. در پایان دوره از کارآموزانی که علاقه‌مند به دریافت گواهی دوره باشند، آزمون مهارت‌سنجی گرفته می‌شود و به کسانی که موفق به کسب نمره قبولی شوند، مدرک معتبر و بین‌المللی فنی و حرفه‌ای اعطا خواهد شد.