همواره در زندگی روزمره همه‌ی ما احتمال وقوع حوادث و خطرات وجود دارد. در این مواقع حضور یک امدادگر حوادث می‌تواند کمک بسیار بزرگی برای افراد مصدوم و آسیب دیده باشد. به همین منظور امدادگران باید در دوره‌های آموزشی تخصصی، آموزش‌های لازم را دیده باشند تا بتوانند از مهارت‌ها و دانشهای کسب شده خود، در مواقع خطر استفاده کنند.
از این رو سازمان فنی و حرفه‌ای، دوره‌هایی را با هدف آموزش نیروهای متخصص در زمینه امداد حوادث تشکیل داده است. ثبت نام در این دوره‌های آموزشی سازمان فنی و حرفه‌ای برای عموم رایگان است. اگر شما نیز مایل هستید در مورد دوره امدادگر، شرایط و نحوه ثبت نام در آن بیشتر بدانید، این مقاله را تا پایان مطالعه نمایید.
منظور از امدادگر حوادث چیست؟
امدادگر حوادث جزء مشاغل در حوزه بهداشت و ایمنی محسوب می‌شود. یک امدادگر باید دارای شایستگی‌ها و مهارت‌های ویژه‌ای از قبیل نحوه به کارگیری الزامات و آیین‌نامه‌های بهداشتی، مدیریت بحران و بررسی علت وقوع حادثه، حمایت عاطفی و روانی آسیب دیدگان، روش‌های تخلیه اضطراری مکان حادثه، انجام اقدامات کمک‌های اولیه و اطفاء حریق باشد. حوزه شغلی یک امدادگر با پدافند غیرعامل در صنایع مختلف، مسئول بهداشت ایمنی در محیط کار، آمادگی در مقابله با سوانح طبیعی یا غیر طبیعی و نیر رفتار شناسی حریق در ارتباط است.
دوره امدادگر حوادث
مباحث دوره امدادگر حوادث، به صورت تئوری و عملی به کارآموزان آموزش داده می‌شود. این دوره در مراکز فنی و حرفه‌ای با حضور کارشناسان و متخصصان در حوزه بهداشت ایمنی و سلامت برگزار می‌شود. از شرایط عمومی برای ثبت‌نام در این دوره برخورداری از سلامت جسمانی و روانی کامل است.
داوطلبان با مدرک تحصیلی حداقل پایان متوسطه اول می‌توانند در این دوره ثبت‌نام کنند. شرکت در دوره امدادگر حوادث همچنین نیاز به هیچ گونه پیش زمینه مهارتی ندارد. در پایان دوره از داوطلبان آزمونی گرفته خواهد شد و به کسانی که در آزمون موفق به کسب حد نصاب نمره قبولی شوند گواهی امدادگر حوادث اعطا می‌شود. در این آزمون 25 درصد مباحث تئوری، 65 درصد عملی و 10 درصد نیز اخلاق حرفه‌ای کارآموزان تاثیرگذار است.
مربیان آموزشی در دوره امدادگر حرفه‌ای از نظر میزان تحصیلات و سابقه کاری باید دارای شرایط زیر باشند:
● مدرک کارشناسی ارشد HSE ( بهداشت ایمنی و محیط زیست ) با حداقل 2 سال سابقه کاری مفید
● مدرک کارشناسی ارشد امداد و نجات در حوادث و آتش نشانی با حداقل 2 سال سابقه کار در حوزه مرتبط با شغل
● افراد دارای مدرک مربیگری هلال احمر با حداقل 5 سال سابقه آموزش و تدریس در رشته مورد نظر
رشته‌ها و زیر شاخه‌های مرتبط با امدادگر حوادث
در ارتباط با شغل امدادگر حوادث، دانش و استانداردهای آموزشی زیادی وجود دارد. به طور کلی استانداردها و رشته‌های امدادگر حوادث شامل موارد زیر است:
● رفتارشناسی حریق
● پدافند غیر عامل در صنایع
● آمادگی در مقابله با بلایای طبیعی و حوادث مخاطره‌آمیز غیر طبیعی
● یادگیری انجام اقدامات و کمک‌های اولیه
● مهارت در ارزیابی خطرات در محل حریق یا وقوع حادثه
شایستگی‌های مرتبط با امدادگر حوادث نیز به شرح زیر است:
● بررسی علت وقوع حادثه
● به کارگیری کلیه الزامات، آیین نامه‌های ایمنی و بهداشتی
● تخلیه اضطراری در هنگام وقوع حوادث
● روش‌های اطفاء حریق با انواع کپسول‌های دستی
● مشاوره و حمایت روانی آسیب‌دیدگان در حادثه
● اجرای اقدامات کمک‌های اولیه تا رسیدن مصدوم به بیمارستان
دانش و مهارت‌های تخصصی دوره امدادگر حوادث
برای اجرای هر کدام از شایستگی‌های شغل امدادگر حوادث باید کارآموزان دانش و مهارت کافی را به دست بیاورند. در بخش زیر به دانشهای مورد نیاز داوطلبان در شایستگی‌های مرتبط با امدادگر حوادث اشاره شده است.
به کارگیری الزامات، آیین‌نامه‌های بهداشتی و ایمنی
داوطلبان در این فصل با دانش و مهارت لازم در خصوص به کارگیری قواعد، نکات ایمنی و حفاظتی آشنا می‌شوند. برخی از مهارت‌های آموزشی این فصل به شرح زیر است:
● آشنایی با تعاریف و اهداف آیین‌نامه‌های بهداشتی و ایمنی
● شناخت سازمان‌های ملی و بین‌المللی مرتبط با بهداشت و ایمنی کار
● یادگیری مفاهیم اولیه خطر، حادثه، شبه حادثه، ریسک، بلایای طبیعی و سایر بلایای غیر طبیعی
● آشنایی با انواع مخاطرات فیزیکی، بیولوژیکی و ارگونومی مرتبط با امدادگر حوادث
● آشنایی با ابزار و تجهیزات ویژه امداد و نجات
● ثبت وقایع با جزییات کامل و نیز شرح کلی حادثه در قالب گزارش
● بازرسی مرتب و دوره‌ای تجهیزات مورد نیاز کار
مدیریت حادثه
یک امدادگر برای این که بتواند در هنگام مواجهه با حوادث مختلف، شرایط را کنترل کند باید دانش و مهارت‌های لازم را داشته باشد. در دوره امدادگر حوادث، دانش و مهارت‌های کاربردی در مدیریت حادثه به کارآموزان یاد داده می‌شود. این آموزش‌ها شامل موارد زیر است:
● آشنایی با مفاهیم و تعاریف انواع حادثه
● یادگیری فرماندهی و کنترل نیروها در هنگام حادثه
● آشنایی با روش‌های ارزیابی اولیه در زمان وقوع حادثه
● دریافت اطلاعات و انتقال پیام در هنگام وقوع حادثه
● مهارت در دسته‌بندی کردن حادثه از نظر میزان خطر
● آشنایی با خطرات بالقوه و همچنین کنترل به موقع آن‌ها
● برخورداری از مهارت کلامی و جسمانی قوی در زمان وقوع حادثه
● توانایی در نقشه‌خوانی و مسیریابی درست محل وقوع حادثه
تخلیه اضطراری در هنگام وقوع حادثه
در دوره آموزشی امدادگر حوادث برای اجرای عملیات تخلیه اضطراری، دانش و مهارت‌های ویژه‌ای به کارآموزان یاد داده می‌شود. برخی از مهم‌ترین مهارت‌های کاربردی در زمان تخلیه اضطراری به شرح زیر است:
● بررسی وضعیت و مکان حادثه از نظر وسعت و منشا حادثه
● نحوه ارتباط با سازمان‌های متولی مدیریت بحران
● آشنایی با انواع روش‌های تخلیه در مکان‌های عمومی و شلوغ
● یادگیری روش‌های چک لیست در زمان تخلیه اضطراری
● برگزاری مانورهای تخلیه اضطراری
● به کارگیری روش‌های ایمنی در حین اجرای عملیات نجات
● نحوه استفاده از وسایل و تجهیزات ارتباطی موجود در محل حادثه
● آشنایی با روش‌های پناه‌گیری درست و به موقع در هنگام وقوع حادثه
مشاوره و حمایت روانی مصدومان در حادثه
یکی از اقدامات لازم و اساسی امدادگر خودرو در هنگام مواجهه با مصدومان، روحیه دادن و حمایت روانی آن‌ها است. به همین منظور آموزش‌های تخصصی در این زمینه به کارآموزان داده خواهد شد. برخی از این آموزش‌ها عبارتند از:
● یادگیری تعریف اولیه سلامت روانی
● آشنایی با انواع فشارهای روانی و پیامدهای آن‌ها
● شناسایی علائم تشویش و نگرانی در فرد مصدوم یا بحران زده
● آشنایی با علائم افراد بحران زده در گروه‌های سنی مختلف
● آموزش روش‌های خودیاری در هنگام وقوع حادثه
● آشنایی با روش‌های مقابله و درمانی استرس و نیز شناخت فشارهای روانی حاصل از وقوع حوادث
● برقراری ارتباط کلامی قوی و موثر با فرد بحران زده
● شناسایی سریع و ارجاع به موقع مصدومان به مراکز درمانی
کمک‌های اولیه در هنگام وقوع حادثه
امدادگران در حوادث باید بتوانند اقدامات کمک‌های اولیه را به طور صحیحی انجام دهند. به همین منظور در دوره امدادگر حوادث به آن‌ها آموزشات لازم داده خواهد شد. برخی از مهم‌ترین آموزش‌های ارائه شده به شرح زیر است:
● رعایت اصول ایمنی و قواعد در کمک‌های اولیه
● آشنایی کامل با محتویات درون جعبه کمک‌های اولیه
● چگونگی مواجهه با مصدومان
● آشنایی با انواع خفگی، غرق شدن و روش‌های نجات آن‌ها
● شناخت انواع بیماری‌های قلبی مانند سکته و ایست قلبی و نیز روش‌های انجام احیای قلبی و ریوی
● آشنایی با آسیب‌های اسکلتی، مفصلی و عضلانی
● آشنایی با انواع مسمومیت و سوختگی و همچنین روش‌های رسیدگی به آن‌ها
● یادگیری روش‌های پانسمان و بانداژ کردن و همچنین آتل بندی
● آشنایی با علائم اولیه لزوم فوریت‌های پزشکی
● رعایت اصول ارگونومی و انتقال درست مصدومان از محل حادثه
ایمنی و اطفاء حریق توسط خاموش کننده‌های دستی
یک امدادگر برای انجام عملیات اطفاء حریق در هنگام مواجهه با حوادث آتش سوزی باید یک سری دانش و مهارت‌ها را در دوره امدادگر حوادث کسب کرده باشد. این دانش و مهارت‌ها به شرح زیر است:
● رفتار شناسی آتش در مکان‌های مختلف
● شناخت انواع کپسول‌های آتش نشانی دستی
● آشنایی با انواع سیستم‌های اطفاء حریق در محل حادثه و روش کار با آن‌ها
● آشنایی با حوادث مشابه
● استفاده از روش‌های مناسب در هنگام آتش سوزی
● برخورداری از روحیه و اعتماد به نفس بالا در مواجهه با آتش سوزی
تجهیزات، ابزار و وسایل مورد نیاز دوره امدادگر حوادث
در دوره امدادگر حوادث برای آموزش به کارآموزان تجهیزات و ابزار خاصی نیاز است. این تجهیزات شامل مواد مصرفی، وسایل و ابزار کاربردی دوره است.
ویدئو پروژکتور، پرده نمایش، میز مربی، رایانه، مانکن احیاء، تشک حریق، صندلی کارآموز، جعبه کمک‌های اولیه، سیستم‌های های اطفاء حریق نصب شده، تخته و ماژیک وایت برد، کاغذ، بتادین، حوله، الکل، پنبه، باند، چسب زخم، مواد شوینده، بنزین، گازوییل، گالن آب و مشعل، چراغ قوه، گوشی پزشکی، آتل گردنی و فلزی، قیچی و دستگاه فشار سنج از جمله ابزار و تجهیزات مورد نیاز برای آموزش در دوره امدادگر حوادث است.
جمع بندی
دوره امدادگر حوادث جزء دوره‌های مهارتی و پرکاربرد است که افراد زیادی علاقه‌مند به شرکت در این دوره هستند. در دوره امدادگر حوادث کلیه دانش و تخصص‌های لازم در خصوص عملیات نجات و امداد در هنگام مواجه با وقوع حوادث طبیعی و غیر طبیعی به امدادگران آموزش داده می‌شود. این دوره به صورت رایگان زیر نظر سازمان فنی و حرفه‌ای با حضور مربیان کارشناس و متخصص در حوزه HSE، هلال احمر و رشته‌های امداد و نجات برگزار می‌شود. آموزش‌های دوره کاملا به صورت کارگاهی، عملی و مهارتی ارائه می‌شود. در پایان دوره از طریق برگزاری آزمون و قبولی در آن به مهارت آموزان، گواهی معتبر فنی و حرفه‌ای در رشته امدادگر حوادث اعطا می‌شود.