برای اداره‌ی مراکز مهد کودک، نیاز به یک مدیر و مسئول شایسته و با لیاقت است. در واقع مدیران مراکز مهد، باید مهارت و دانشهای لازم برای اداره یک مهد کودک را داشته باشند. در دوره آموزشی مدیر مهد کودک، آموزش‌های لازم در این رابطه به کارآموزان داده خواهد شد. مهارت‌های پیش نیاز دوره مدیر مهد کودک موارد خاصی نیست ولی کسانی که دوره مربیگری مهد کودک را قبلا گذرانده‌اند بهتر می‌توانند از آموزش‌های این دوره بهره ببرند.
در پایان دوره، از طریق برگزاری آزمون به شرکت‌کنندگان در این دوره آموزشی، گواهی معتبر مدیر مهد داده می‌شود. به همین دلیل در این مقاله به بررسی شرایط ثبت نام در این دوره، بررسی دوره، ویژگی‌ها و مزایای آن پرداخته شده است.
دوره آموزش مدیر مهدکودک
طول این دوره آموزشی 260 ساعت است که نزدیک به 170 ساعت آن شامل مباحث تئوری است و بقیه ساعات مباحث عملی به کارآموزان آموزش داده می‌شود. نیروهای آموزشی که برای این دوره به عنوان مربی انتخاب می‌شوند باید حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته‌ی مرتبط باشند. در واقع می‌توان گفت دوره آموزش مدیر مهد، کاملا تخصصی است و زیر نظر اساتید مجرب و کارآزموده برگزار خواهد شد.
استاندارد سرفصل‌های آموزشی دوره
مباحث و موضوعات آموزشی در دوره آموزش مدیر مهد بسیار وسیع و متنوع است. به طور کلی استانداردهای آموزشی در این دوره شامل موارد زیر است:
● مدیریت آموزشی در مراکز مهد کودک و پیش دبستانی
● برنامه‌ریزی آموزشی در مهد کودک‌ها
● سازماندهی و ایجاد هماهنگی در مرکز
● نحوه مدیریت و کنترل اداره بهداشتی و مالی مهد کودک
● تحلیل و بررسی مسائل در حوزه مدیریت آموزشی
● ارائه طرح و تولید وسایل بازی فکری و آموزشی
● جلوگیری از ایجاد حوادث مخاطره‌آمیز در مهد کودک‌ها
● رعایت نکات بهداشتی، حفاظتی و ایمنی
ویژگی‌ها و خصوصیات مدیر مهد
یک مدیر مهد، مسئولیت نظارت و کنترل بر کل امور مرکز را بر عهده دارد، بنابراین باید از خصوصیات اخلاقی و رفتاری فوق‌العاده‌ای برخوردار باشد. برخی از مهم‌ترین خصوصیات یک مدیر مهد عبارتند از:
● برخورداری از روحیه‌ای با اراده قوی، جسور و شجاع
● داشتن مهارت بالا در برقراری ارتباط با سایرین
● داشتن چهره‌ای بشاش و خوشرو
● برخورداری از قدرت قضاوت و تصمیم‌‌گیری خوب
● توانایی در حل مسائل پیچیده و طاقت فرسا
● قدرت حمایت و تسلط بر کارکنان
● داشتن صبر و تحمل در برخورد با مشکلات
دانش و مهارت‌های دوره آموزش مدیر مهد کودک
برای انجام امور مدیریت در یک مهد، مدیران باید دانش‌ها و مهارت‌های لازم را کسب کنند. در زیر به طور جداگانه به دانشهای هر فصل اشاره شده است.
مدیریت آموزشی در مهد کودک و پیش دبستانی
در این فصل به کارآموزان دانش و مهارت‌های لازم آموزش داده می‌شود. این دانش‌ها به شرح زیر است:
● آشنایی با مفاهیم و مبانی مدیریت
● شناخت ویژگی‌ها و خصوصیات یک مدیر اجرایی
● دانشهای لازم در خصوص تئوری‌های مختلف مدیریت آموزشی
● آشنایی با شیوه‌های تحقیق و بررسی در مدیریت اجرایی
● شناخت وظایف مدیر آموزشی
● روش‌های راهنمایی و مشاوره به والدین
● اطلاع از وضعیت و کیفیت سیستم آموزشی
● کسب اطلاعات لازم در خصوص اصول اجتماعی و نظری آموزش و پرورش
● روش‌های طبقه‌بندی و گروه‌بندی کودکان از نظر تیزهوشی، مشکلات حسی، حرکتی و عقب ماندگی ذهنی
● شناخت ویژگی‌های رفتاری و گفتاری کودکان
● یادگیری شیوه‌ها و الگوهای تدریس
● شناخت مدل‌های یادگیری
● بررسی ویژگی‌های فردی و تفاوت‌های رفتاری در کودکان
مهارت برنامه‌ریزی آموزشی در مهد کودک
برنامه‌ریزی آموزشی مدیران باید دانش‌ها و مهارت‌های لازم را در دوره کسب کنند. این مهارت‌ها به صورت تئوری و عملی به کارآموزان دوره آموزش داده می‌شود. برخی از مهم‌ترین مهارت‌های این فصل به شرح زیر است:
● آشنایی با مفهوم برنامه‌ریزی آموزشی، فرآیند تدوین و اجرای آن
● شناخت انواع برنامه‌ریزی درسی مانند تعاملی، توالی، خطی و ریاضی
● مدت زمان برنامه‌ریزی (کوتاه مدت، بلند مدت یا میان مدت )
● آشنایی با مفاهیم آینده‌نگری در برنامه‌ریزی نظام آموزشی
● روش‌های تهیه و تنظیم برنامه‌های بلند مدت یا کوتاه مدت
● آشنایی با برنامه‌ریزی درسی ویژه گروه‌های سنی متفاوت
● شناخت کلی نظام آموزشی، وظایف، کاربردها و ویژگی‌های آن
● مدنظر قرار دادن اصول رشد، مهارت‌های جسمی، اجتماعی، گفتاری و شناختی کودکان در تهیه و تدوین برنامه‌ریزی درسی
● تهیه و تنظیم گزارش کار جهت ارائه به سازمان‌های ذیربط
● هماهنگی و تشکیل جلساتی ویژه برای گفتگو و تعامل با اولیاء
● تشکیل جلسه با مربیان جهت پیشبرد اهداف آموزشی
● کنترل و نظارت بر امور مالی، اداری، فرهنگی و آموزشی
● شناخت اصول ارزشیابی در آزمون‌های ویژه پیشرفت تحصیلی
مهارت در سازماندهی و ایجاد هماهنگی
در این فصل کارآموزان باید مهارت‌های مرتبط با سازماندهی و ایجاد هماهنگی در مراکز پیش دبستانی و مهد کودک را فرا گیرند. به طور کلی یک مدیر موفق باید دانش‌ها و مهارت‌های ویژه‌ای در زمینه سازماندهی و هماهنگی موسسه تحت مدیریت خود داشته باشد. برخی از این دانش و مهارت‌ها شامل موارد زیر است:
● آشنایی با تئوری سیستم‌ها و همچنین شناخت تفاوت سیستم و سازمان
● شناخت عناصر سیستم و سازمان
● ارزش‌ها و ایدئولوژی حاکم بر روابط انسانی و عوامل موثر بر آن‌ها
● آشنایی با اصول کلی روانشناسی کودک
● یادگیری مباحث مرتبط با روانشناسی رشد و شخصیت
● حضور فیزیکی و پر انرژی در مرکز جهت ایجاد هماهنگی‌های لازم
● نظارت و کنترل بر اجرای اصولی استانداردهای موجود در نظام آموزشی و تربیتی
● ارزشیابی نحوه آموزش و برخورد مربیان مهد و پیش دبستانی
● نظارت جدی و مستمر بر رشد و پیشرفت شخصیتی و گفتاری کودکان
● ارائه طرحهای تشکل اردویی و تفریحی برای کودکان
● برگزاری مراسمات فرهنگی مانند اعیاد مذهبی و جشن تولد‌ها در مهد کودک
● نظارت و کنترل بر حضور، غیاب و همچنین سر وقت آمدن کارکنان مهد
توانایی در اداره مالی و بهداشتی مرکز
به منظور اداره کردن مهد کودک از نظر مالی و بهداشتی، مدیران باید آموزش‌های لازم را دیده باشند. این آموزش‌ها عبارتند از:
● آشنایی با اصول حسابداری و استفاده از آن‌ها در کارهای حسابداری مهد کودک
● آشنایی با انواع هزینه‌های جاری، غیر جاری، ثابت و متغیر مرکز
● شناسایی درآمدهای کلی مرکز
● ثبت هزینه‌ها و درآمدها به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه
● تهیه و تنظیم گزارش‌های مالی مرکز
● استخدام یک حسابدار با تجربه جهت کارهای حسابداری در بخش حسابداری مهد
● داشتن قرارداد سالانه با مراکز ارائه دهنده خدمات حمل و نقل به منظور جابجایی و انتقال کودکان
● انعقاد قرارداد با شرکت‌های حمل و نقلی معتبر و با کیفیت جهت جابجایی کودکان
● کنترل و نظارت بر تکمیل پرونده‌های بهداشتی کودکان
● نظارت کامل بر پرونده بهداشتی کارکنان و مربیان شاغل در مهد
● کنترل و نظارت بر اجرای طرحهای واکسیناسیون همگانی به منظور پیشگیری از انتشار بیماری‌های عفونی و ویروسی
● آشنایی با ابلاغيه ها، دستورالعمل‌ها و بخش نامه‌های مرتبط با بهداشت روانی، جسمانی کارکنان و مربیان مهد
● نظارت بر وضعیت بهداشتی کلاس‌های آموزشی، ورزشی و سرگرمی موجود در محیط مهد
● مشاوره با متخصص تغذیه جهت تنظیم، تدوین و اجرای برنامه غذایی سالم و مفید برای کودکان
● نظارت بر نگهداری وسایل شخصی کودکان در محیطی کاملا بهداشتی و سالم
مهارت و توانایی تحقیق در امور مربوط به مدیریت آموزشی
مدیریت آموزشی جزء مباحث اصولی و مهم در استانداردهای آموزشی مدیر مهد است. در دوره آموزشی مدیر مهد، دانش‌ها و مهارت‌های لازم در خصوص تحقیق در مدیریت آموزشی، به صورت تئوری و در صورت لزوم عملی، به کارآموزان آموزش داده خواهد شد. برخی از مهم‌ترین دانشهای ارائه شده به شرح زیر است:
● آشنایی با اصول کلی تحقیق و پژوهش
● یادگیری اصطلاحات و مفاهیم موجود در مدیریت آموزشی
● شناخت مبانی تحقیق در زمینه امور مرتبط با مدیریت آموزشی و ارائه آن‌ها به شکل کنفرانس یا سمینار
● روش‌های مقاله‌نویسی با موضوعات مرتبط با مدیریت آموزشی
● شناخت نرم‌افزارهای کاربردی در حوزه مدیریت آموزشی
● مهارت کار با نرم‌افزارهای آموزشی ارائه شده در زمینه مدیریت
مهارت در ابداع و ساخت وسایل کمک آموزشی برای کودکان
یک مدیر توانمند و کارآمد در زمینه وسایل کمک آموزشی باید دانش و مهارت‌های لازم را پیدا کند. در دوره آموزش مدیر مهد، اطلاعات و دانشهای اساسی در رابطه با ساخت وسایل کمک آموزشی به مدیران داده می‌شود. در زیر به مهم‌ترین دانشهای کاربردی در حوزه ساخت وسایل کمک آموزشی اشاره شده است:
● آشنایی با انواع ابزار و تجهیزات کمک آموزشی ویژه کودکان
● یادگیری اصول تعاون و همکاری در فعالیت‌های ورزشی، هنری، آموزشی و فرهنگی
● مشاوره و راهنمایی از متخصصان حوزه وسایل کمک آموزشی
● شناسایی اصول کلی ساخت این وسایل
● اقدام به ساخت یک یا چند وسیله کمک آموزشی
مدیریت در پیشگیری از وقوع حوادث مخاطره‌آمیز در مهد کودک و رعایت نکات حفاظتی و بهداشتی
به منظور حفاظت و پیشگیری از اتفاقات ناگوار در مهد کودک‌ها، مدیران باید یک سری دانش و مهارت‌های ویژه را کسب کنند. در زیر به مهم‌ترین اقدامات و مهارت‌های یک مدیر شایسته در جهت جلوگیری از وقوع حوادث ناگوار اشاره شده است:
● آشنایی با اصول کلی پیشگیری از حوادث
● شناخت اقدامات و کمک‌های اولیه
● موجود بودن جعبه کمک‌های اولیه در قسمت‌های مختلف مرکز
● مجهز کردن مهد کودک به وسایلی مانند کپسول آتش‌نشانی جهت اطفاء حریق
● آموزش کامل نکات ایمنی و بهداشتی به کارکنان مرکز
ابزار کمکی به منظور آموزش مدیران کارآمد و شایسته در مهد کودک‌ها
در کنار تمام آموزش‌های ارائه شده به کارآموزان در این دوره، یک سری وسایل و ابزار کمک آموزشی در جهت توسعه دانش‌ها و مهارت‌های مدیران مهد کودک‌ها وجود دارد. در واقع مدیران همزمان با کسب آموزش‌های دوره می‌توانند از وسایل کمک آموزشی مانند فیلم، جزوات و کتاب‌های ترجمه شده در این زمینه، اپک، اورهد، کتاب‌های روانشناسی و حسابداری استفاده کنند.
راهنمای ثبت نام آزمون فنی و حرفه ای
جمع بندی
مسئولیت کلی یک مرکز مهد کودک و پیش دبستانی ازکودکان تا مربیان و سایر کارکنان، بر عهده مدیر آن‌جا است. بنابراین یک مدیر باید یک سری شایستگی‌ها و مهارت‌هایی را کسب کند تا بتواند از عهده این وظایف خطیر برآید. همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم در دوره آموزشی مدیر مهد، کلیه دانش‌ها و مهارت‌های اساسی به مدیران آموزش داده می‌شود. طول این دوره آموزشی 260 ساعت است که کلیه مباحث مرتبط با مدیریت مهد به صورت تئوری و عملی به کارآموزان ارائه می‌شود. در مطالب ارائه شده در بالا همچنین به بررسی شایستگی‌ها و استانداردهای آموزشی مدیران مهد پرداخته شد. در پایان امیدوارم مطالبی که در رابطه با دوره آموزشی مدیریت مهد گفته شد، برایتان مفید و ارزشمند واقع شده باشد.