یکی از الزامات اولیه در اجرای هر کار و حرفه‌ای، به کارگیری الزامات بهداشت و ایمنی در محیط کار است. همواره در شرکت‌های تولیدی، یک نفر به عنوان ناظر بر این امور قرار دارد. چنین شخصی باید در زمینه به کارگیری الزامات بهداشت و ایمنی، تخصص و دانش لازم را داشته باشد. به همین منظور سازمان فنی و حرفه‌ای اقدام به برگزاری دوره‌های آشنایی با قوانین و مقررات اصول ایمنی و بهداشتی کرده است. این دوره با مربیگری اساتید حرفه‌ای و متخصص در این زمینه برگزار می‌شود. در مطالب ارائه شده در این مقاله، به معرفی کامل این دوره، شرایط ثبت‌نام و ویژگی‌های آن پرداخته‌ایم.
منظور از به کارگیری الزامات بهداشت و ایمنی چیست؟
در کارخانه‌های تولیدی به دلیل این که میزان خطرات و حوادث ناشی از اجرای کارها زیاد است. همواره نیاز به یک کارشناس مسائل ایمنی و حفاظتی احساس می‌شود. در واقع یک کارشناس مسائل حفاظتی و بهداشت باید بتواند تا حد ممکن از وقوع اتفاق‌ها و حوادث ناشی از کار جلوگیری کند. این کار مانع از وارد آمدن آسیب‌های روحی و جسمی به کارمندان، کارگران و سایر کارکنان خواهد شد. حوادث ناشی از کار شامل خطرات زیست محیطی مانند مسمومیت، خطرات ایمنی مانند وقوع آتش‌سوزی، برق گرفتگی، گاز گرفتگی و نیز خطرات بهداشتی شامل بروز انواع بیماری‌های ناشی از کار مانند آرتروز گردن، دیسک کمر، زانو درد، پا درد، بیماری‌های قلبی، عروقی و بیماری‌های تنفسی از قبیل آسم است.
دانلود سوالات به کارگیری الزامات بهداشت و ایمنی در محیط کار
به همین منظور کارشناس حفاظتی و بهداشتی باید یک سری اقدامات اولیه را جهت پیشگیری از وقوع حادثه اجرا کند. از مهم‌ترین اقدامات و دستورالعمل‌های ویژه حفاظتی و بهداشتی عبارتند از:
- مدیریت بهینه محیط کار
- استانداردسازی روش‌های کاری
- حفظ اصول ارگونومی و حفاظتی
- جلوگیری از صدمات فیزیولوژیکی
- حفظ بهداشت محیط کار
- اجرای روش‌های حفاظتی و ایمنی
معرفی دوره به کارگیری الزامات بهداشت و ایمنی در محیط کار
دوره به کارگیری الزامات بهداشت و ایمنی در محیط کار، کاملا مهارتی و کاربردی است. تمامی متقاضیان این دوره می‌توانند به مراکز فنی و حرفه‌ای در سراسر کشور مراجعه کرده و در صورت داشتن شرایط لازم، مدارک خود را جهت ثبت‌نام تحویل دهند. در طول دوره آموزشی مذکور، کلیه نکات و اصول به کارگیری الزامات بهداشتی و ایمنی به کارآموزان یاد داده می‌شود. با گذراندن این دوره، کارآموزان مهارت‌های لازم جهت کنترل و نظارت بر اصول ایمنی و بهداشتی را به دست می‌آورند. در پایان دوره همچنین از کارآموزان آزمونی گرفته می‌شود و به کسانی که موفق به کسب نمره قبولی شوند، مدرک معتبر فنی و حرفه‌ای اعطا خواهد شد.
آشنایی با هزینه‌های حوادث ناشی از کار
حوادثی که ناشی از عدم اجرای اصول بهداشتی، حفاظتی و ایمنی در حین کار است، در برگیرنده هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم است. در زیر به برخی از هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم اشاره شده است.
هزینه‌های مستقیم
این هزینه‌ها شامل هزینه‌های پزشکی و درمانی، هزینه‌های غرامت و دستمزد می‌شود. در این بخش هزینه‌ها، کاملا مشخص و معین است و با یک برآورد دقیق می‌توان آن‌ها را تعیین نمود. هزینه‌های مستقیم بخش کوچکی از هزینه‌های کل را در برمی‌گیرد و کاملا قابل پیش‌بینی هستند.
هزینه‌های غیر مستقیم
نوع دیگری از هزینه‌های ناشی از کار، هزینه‌های غیر مستقیم است. این هزینه‌ها گسترده‌تر و بیشتر از هزینه‌های مستقیم است. برخی از مهم‌ترین هزینه‌های غیر مستقیم عبارتند از:
- هزینه‌های مربوط به جایگزینی و آموزش افراد جدید
- خسارات ناشی از اموال، توقف کار و تولید
- هزینه جایگزینی تجهیزات و تهیه تمهیدات ضروری و پاکسازی
- هزینه‌های بررسی حوادث و وقایع مترقبه
- هزینه‌های مربوط به اجرای تعهدات قانونی
- جرایم، غرامت و تعهدات آتی
- هزینه‌های ناشی از افسردگی روحی و روانی در آسیب‌دیدگان
- خسارت‌های مربوط به از دست دادن اعتبار سازمان
آشنایی با راه‌های حفاظتی و پیشگیری از حوادث ناشی از کار
در این بخش کارآموزان دوره آموزشی، با راهکارها و دستورالعمل‌های ویژه جهت کنترل و جلوگیری از بروز حوادث ناشی از کار آشنا خواهند شد. از مهم‌ترین مباحث آموزشی در این بخش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل صداهای دلخراش و ناخوشایند در محیط کار
- شناسایی عوامل موثر در افت شنوایی
- شناسایی عوامل فیزیکی خطرزا در محیط
- متعادل سازی دمای محیط از نظر سرما و گرما
- جلوگیری از برخورد مستقیم تشعشعات و پرتوهای زیان‌آور با پوست و چشم
- استفاده از ماسک و دستکش در هنگام کار با مواد شیمیایی
- ایمن‌سازی محیط از نظر گرد و غبار و سایر آلاینده‌های محیطی
- جلوگیری از بروز عوامل بیولوژیکی
- آموزش نحوه‌ی صحیح حمل و بلند کردن بارهای سنگین
عوامل روحی و روانی موثر در کنترل بهداشت روانی
در این بخش کارآموزان با انواع فشارهای روانی ناشی از انجام کار در محیط حرفه‌ای آشنا می‌شوند. برخی از آسیب‌های روانی شامل موارد زیر است:
- خستگی‌های مفرط ناشی از تبعیض و فشارهای روانی
- عدم تناسب بین توان کاری کارگران با حجم کار تحمیل شده به کارگر، سرعت و فشار کاری
- تعامل و عدم ارتباط قوی بین کارگران و کارفرمایان
- اثر مخرب انواع درگیری‌های خانوادگی و مشکلات مالی در محیط کار
- رفتار بد و نامناسب کارفرمایان یا سرپرستان با کارگران و کارمندان خود
- وجود یک سری مشکلات شخصیتی در کارگران از جمله گریز از کار و فرمانبرداری، عدم صداقت در کار، سهل‌انگاری و بی‌توجهی نسبت به کار
- اضطراب و استرس ناشی از انجام مناسب کار
- عدم وجود محیط کاری مناسب، پویا و متعادل
مهم ترین علت‌ها در بروز حوادث کاری
طبق آماری که پژوهشگران در زمینه‌ی بروز حوادث کاری به دست آورده‌اند، عامل انسانی مهم‌ترین علت در بروز حوادث کاری شناسایی شده است. به طور کلی می‌توان گفت 88 درصد از حوادث کاری در اثر عدم توجه به اصول و نکات ایمنی، 10 درصد نیز در اثر شرایط کاری نامناسب و 2 درصد باقیمانده نیز جزو حوادث غیر قابل پیش‌بینی است.
آموزش‌های ارائه شده به کارگران و کارمندان تا حد زیادی می‌تواند از بروز حوادث کاری جلوگیری کند. این آموزش‌ها باعث افزایش سطح آگاهی و دانش کارگران در به کارگیری الزامات بهداشت و ایمنی خواهد شد.
امور ناایمن در محیط کاری
امور ناایمن معمولا تحت تاثیر عامل انسانی به خصوص مدیریت و سرپرستی قرار دارد. در واقع کارگران با عدم رعایت اصول ایمنی باعث ایجاد ناامنی در محیط کار می‌شوند. برخی از مهم‌ترین اعمال ناایمن عبارتند از:
- شروع به کار یا پروژه بدون اخذ مجوزهای لازم
- عدم توجه به نکات و اصول ایمنی و حفاظتی در محیط کاری
- جدا کردن غیر اصولی تجهیزات از دستگاه
- اقدام به شروع کار بدون کسب اطلاعات لازم در مورد آن
- شوخی‌های خطرناک و نامناسب کارگران با یکدیگر در حین اجرای کار
- عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی مانند کلاه ایمنی، دستکش، لباس‌کار، عینک و ماسک
- کار کردن در مواقع خستگی و خواب‌آلودگی
- عجله و شتاب در انجام کار
- ترک دستگاه بدون خاموش کردن یا قرار دادن آن در حالت ایمن
شرایط ناایمن محیط کار
گاهی اوقات با وجود این که پرسنل کاری مرتکب امور ناایمن نمی‌شوند، باز هم حوادث کاری پیش می‌آید. این حوادث ناشی از شرایط ناایمن محیط کار است. در زیر به برخی از مهم‌ترین شرایط ناایمن کاری اشاره شده است.
- وجود لبه‌ها و پرتگاه‌های خطرناک در محیط کار بدون نصب علائم هشداردهنده
- استفاده از مواد خطرناک در محیط کاری
- وجود دستگاه‌های بدون محافظ و غیر استاندارد در محیط کاری
- فقدان وسایل ایمنی مانند کپسول‌های آتش‌نشانی در محیط کار
- عدم نظم و ترتیب محیط کاری
- وجود یک سری عوامل مزاحم و پرت‌کننده حواس در محیط کاری مانند سر و صدا، عدم روشنایی کامل
- عدم وجود سیستم تهویه هوا در محیط کارگاه
بهبود شرایط ایمنی و بهداشت حرفه‌ای در محیط کاری
در مباحث این بخش، کارآموزان با عوامل بهبود دهنده شرایط ایمنی و بهداشت حرفه‌ای آشنا می‌شوند. این عوامل به شرح زیر است:
1 _ اولین اقدام جهت بهبود شرایط ایمنی کار، حذف عوامل مخاطره‌آمیز است.
2 _ دومین راهکار مناسب به منظور مساعد کردن شرایط کاری، اقدام به جایگزین کردن مواد کم خطر با مواد سمی و خطرناک است.
3 _ اقدام مهم دیگر در جهت مناسب‌سازی شرایط کاری، جداسازی و ایزوله کردن دستگاه‌های آلاینده از محیط‌های عمومی است.
4 _ ارائه الگوهای مدیریتی و مهندسی مناسب، از راهکارهای دیگر مساعد کننده محیط کاری محسوب می‌شود.
5 _ آخرین راهکار و در عین حال تاثیر گذار ترین عامل بهبود دهنده شرایط کاری، استفاده از وسایل حفاظت فردی است.
جمع‌بندی
دوره به کارگیری حفاظت و اصول ایمنی، جزو دوره‌های تخصصی و ویژه است. این دوره در تمامی مراکز فنی و حرفه‌ای سراسر کشور به صورت کاملا رایگان برگزار می‌شود. در طول دوره آموزشات لازم در رابطه با اصول به کارگیری الزامات و بهداشت ایمنی آموزش داده می‌شود. همان‌طور که گفته شد برخی از مهم‌ترین مباحث آموزشی دوره شامل آشنایی با هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم ناشی از حوادث ایجاد شده، راهکارها و دستورالعمل‌های پیشگیری از حوادث، شرایط مخاطره آمیز محیط کاری و اعمال ناایمن در هنگام انجام کار است. در پایان دوره، همچنین به کارآموزان گواهی معتبر و رسمی از سوی سازمان فنی و حرفه‌ای اعطا می‌شود.