چکیده

مقدمه

مقوله انتقام کربلا در سنت شیعه

مبانی اجتماعی انقلاب صفوی

پیش زمینه ی دینی - سیاسی در انقلاب صفوی : ظهور صوفی گری محبوب با پالایش شیعی

یادواره ی جمعی و تاریخچه ی دوره ای

تبلیغات صفویه

جمع بندی

چکیده

در طول قرن اخیر، یکی از موضوعاتی که بحث های زیادی در رابطه با تاریخ شناسی دوره ی صفویه مرتبط با آن صورت گرفته است، منابع ایدئولوژیک تعصب و جانفشانی های قزلباش ها بود که منجر به قدرت رسیدن خاندان صفوی به حکومت ایران گشت. تا کنون، در رابطه با شخصیت شاه اسماعیل به عنوان تجسم قدرت الهی با ماموریتی برای نجات بخشی و رستگاری ، یک توافق نظر حدودی ایجاد شده است. در این مقاله ما به صورت نسبی این مفهوم سازی بسیار قدیمی را ، با بررسی ماموریتی که شیخ ها در دوره ی انقلابی برای خودشان مشخص کرده بودند و این ماموریت تا کنون به مورد چشم پوشی قرار گرفته بود ، به چالش می کشیم. این ماموریت، تمایل شیوخ برای انتقام جویی از خون ریخته ی حسین بود، ماموریتی که تنها شامل تجسم و به یادآوری مقوله ی صاحب الخروج یا « ارباب قیام» بود، یک نشانه شناسی قهرمانانه که از طریق یک مجموعه ی خاص از ادبیات حماسی کربلا ترویج داده شده بود. بر اساس این ایده که تعصب جامعه ی ترک زبان که ریشه های اصلی جنبش صفویه را ایجاد کرده بودند در اصل بر اساس ادبیات حماسی کربلا ایجاد شده بود، در این مقاله اعتقاد ما این است که شیخ جنید، شیخ حیدر و به خصوص شاه اسماعیل به صورت موفق توانستند برنامه ها و عقاید صوفی صفوی را تغییر دهند تا قالب یک مذهب عمومی را شکل بدهند که این مذهب از قبل وجود داشت و توسط صوفی گری و المان های شیعه گری تکمیل شد و حالتی محبوب از مذهب اسلامی را ایجاد کرد و بر همین اساس ما معتقد هستیم که « شیعه گری منجر به پالایش صوفی گری» گشت.